Op een benauwde middag stap ik een kamer binnen. Daar zit een oudere heer in de stoel, heel alleen. Hij zit al tien dagen zo. Na zeventig jaar samenzijn kan en durft hij niet loslaten. Mevrouw is al niet meer aanspreekbaar, het overlijden zal zich snel aandienen. Hij is ontroostbaar en ontheemt, kan niet lezen en schrijven.
Hij is afhankelijk van haar ze deed alles. Zijn connectie met de buitenwereld is, was zij. In het gesprek waarbij ook de vertrouwenspersoon bij aanwezig is, wordt niet alleen de uitvaart besproken maar wordt er gekeken wat verder nodig is. Samen met het sociale team van de gemeente krijgt meneer elders een plek. Niet meer terug naar de vertrouwde omgeving, niet meer met zijn vrouw samenzijn. Het valt hem zwaar, in het huis waar hij tijdelijk verblijft bezoek ik hem in de dagen van afscheid een aantal malen.
Twee kleinkinderen die in beeld zijn gekomen, helpen fantastisch. Er is één zoon waar moeilijk tot geen contact mee is. Deze man, hun vader en zoon die elders in Nederland in een verslaafde opvang zit, heeft nog niets van zich laten horen. Hij was op de hoogte gebracht van het naderend overlijden, was in de buurt van het ZH gesignaleerd maar was plotseling weer verdwenen. Niet meer op tijd om afscheid te nemen. Er is angst bij opa en de kinderen. Angst voor het ” onverwachte ” grillige karakter van zoon en vader. Hoor hun in en intrieste verhalen aan. Ik houd er rekening mee dat hij een deze dagen zich voor de uitvaart van zich laat horen.
Als we met elkaar de uitvaart verder bespreken, staan er plotseling onaangekondigd een man en een vrouw in de kamer. Recherche.
Ze hebben naar waarschijnlijkheid hun vader en zoon levenloos aangetroffen in de haven. De haven is nog geen straatlengte verwijderd van de ouderlijke woning. Hij was er dus toch. Alle angst en gedachten van alle jaren zijn waarheid geworden. Opgroeien als kind met de gedachte dat iemand je komt vertellen dat je vader niet meer leeft. Je zoon proberen op het rechte pad te houden wat niet lukt. Ik raak betrokken bij een tweede uitvaart, die zo anders is, een waarin geen afscheid meer genomen kan worden. Die niet liefdevol, maar pijnlijk is. De pijnlijke waarheid van een verscheurd leven. De kinderen zien de laatste beelden hun vader door de politie veilig gesteld van een bewakingscamera op een tv scherm. Wat was het eigenlijk? Een ongeluk of toch een zelfdoding? Ze zullen het nooit weten. Hun vele vragen blijven onbeantwoord.
Naast het afscheid en de uitvaart van zijn vrouw en hun oma, vragen ze mij om mee te denken en te begeleiden in een kleine herdenking op de plek waar hij voor het laatst is gesignaleerd. Op de plek leggen we mooie bloemen neer, zitten we aan de rand van het water en in de stilte lees ik een gedicht voor. Twee maal afscheid in een week in een familie. Één liefdevol, verdrietig maar berustend. Één snoeihard, vol met boosheid, ongeloof en met vele vragen achterlatend.
Geen afscheid is hetzelfde.
